انواع ریزش مو (طاسی) و علل آن

طاسی به وضعیت نداشتن مو و یا از دست دادن آن در نواحی ای که مو در آن نواحی اغلب رشد می‌کند، و به خصوص در سر، اطلاق می‌شود. شایعترین و معمولترین شکل طاسی، نوعی روند پیشروندهٔ از دست دادن مو می‌باشد که بدان آلوپسی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه گفته می‌شود و در انسان بالغ با جنسیت نر و همینطور در گونه‌های دیگر جز انسان رخ می‌دهد.

میزان طاسی و الگوهای ریزش مو در این حالت، می‌توانند تا حد زیادی متفاوت باشند، و انواع گوناگونی را از طاسی با الگوی مردانه و زنانه (که آلوپسی آندروژنیک، آلوپسی آندروژنتیک، و آلوپسی آندروژنتیکا نیز نامیده می‌شود و در فارسی می‌توان آن را به طاسی وابسته به هورمون مردانه و یا کچلی آندروژنیک نیز ترجمه کرد) گرفته، تا مواردی همچون طاسی منطقه‌ای یا همان آلوپسی آره آتا، که شامل از دست دادن منطقه‌ای مو در برخی از نواحی سر یا بدن است، و همینطور طاسی کامل یا همان آلوپسی توتالیس، که به از دست دادن تمامی موی سر به طور کامل اطلاق می‌گردد، و نیز ریزش مو یا طاسی سرتاسری یا همان آلوپسی یونیورسالیس، که شامل از دست دادن تمام موهای سر و بدن می‌باشد را، در بر می‌گیرد.

طاسی مردانه

آلوپسی آندروژنیک مردانه یا طاسی مردانه ریزش مو تیپ مردانه را نمی‌توان یک بیماری محسوب نمود. این وضعیت به طور معمول در مردانی که از نظر ژنتیکی مستعد این وضعیت هستند اتفاق می‌افتد و در واقع نوعی پاسخ فیزیولوژیک بدن آنها به آندروژن‌ها یا همان هورمون‌های مردانه می‌باشد.

موهای ناحیه سر در انسان با وجودیکه رشد غیر وابسته به هورمون جنسی مردانه (آندروژن) دارند، امّا دارای گیرندهٔ خاص هورمونهای جنسی می‌باشند و به همین دلیل این هورمونها می‌توانند بر ریزش مو موثر باشند. در مردان بخش‌های فرونتوتمپورال یعنی نواحی جلو و اطراف و مرکز سر دارای گیرنده هورمونی هستند امّا در زنان تمام موهای ناحیه سر دارای گیرنده آندروژنی می‌باشند. به همین دلیل در مردان اول ناحیه جلوی سر کاهش مو داریم و بعد ناحیه مرکزی و سپس این دو ناحیه بهم می‌رسند.

برای درمان الوپسی مردانه از مینوکسیدیل موضعی و روشهای جراحی مختلف می‌توان سود برد. بهترین کاندیداهای درمان با مینوکسیدیل مردان با سن کمتر از ۳۰ سال هستند که کمتر از ۵ سال است دچار ریزش مو شده‌اند.

طاسی زنانه

آلوپسی آندروژنیک زنانه یا طاسی زنانه را گاهی آلوپسی آندروژنیک آدرنال زنانه هم می‌خوانند، چرا که در برخی از این زنان سطح سرمی دهیدرواپی آندروسترون سولفات (DHEAS) که نوعی آندروژن غده فوق کلیه (آدرنال) است، بالا می‌باشد. در این زنان طرح مشخصی از آلوپسی مرکزی اسکالپ بدون فرورفتگی فرونتوتمپورال پدید می‌آید ولی دز زنان کاهش مو در تمام سر بطور یکسان پدید می‌آید و زنان مانند مردان دچار طاسی سر نمی‌شوند.

آلوپسی آره آتا

آلوپسی آره آتا یا طاسی منطقه‌ای بیماری است که با آغاز سریع ریزش مو در یک منطقه کاملاً مشخص و معمولاً مدور تشخیص داده می‌شود. اکثریت بیماران زیر 60 سال سن دارند و هیچ یافته دیگری به همراه ندارند. علت این بیماری می‌تواند اختلالات سیستم ایمنی مانند کم خونی ایمنی، التهاب تیروئید، دیابت و... باشد.

مبتلایان به طاسی منطقه‌ای در یک سوم موارد خودبخود بهبود می‌یابند و نیازی به درمان ندارند ولی در موارد شدید می‌توان از داروهای کورتون (موضعی یا تزریق داخل جلدی)،ماینوکسیدیل، پووا تراپی و... استفاده کرد.

کورتون موضعی مانند تریامسینولون را نباید به مقدار زیاد استفاده کرد چون کاهش بافت پوست و آتروفی آنرا بدنبال دارد. اگر مناطق درگیر در این بیماری زیاد باشند، یا درگیری منتشر باشد، یا مژه‌ها و ابروها درگیر باشند، و همچنین اگر با حساسیت همراه باشد و... وخامت این بیماری بیشتر خواهد داشت.

طاسی کامل

طاسی کامل یا آلوپسی توتالیس به ریزش تمام موی سر اطلاق می‌شود. این بیماری دارای دوره‌های رشد و ریزش مو می‌باشد، هرچند که پروگنوز یا پیش آگهی رشد طولانی مدت مو در آن ضعیف است.

طاسی سرتاسری

طاسی سرتاسری یا آلوپسی یونیورسالیس به ریزش تمام موی بدن اطلاق می‌شود، که بسیار نادر است.

ریزش مو یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به متخصصین پوست را تشکیل می دهد.

موهای سر و بدن پس از دوره نوزادی وارد روند رشد دوره ای می شوند؛ بدین ترتیب که هر فولیکول یا اصطلاحا پیاز مو مستقل از سایر فولیکولهای مجاور به صورت مرحله ای وارد فاز رشد و سپس فاز استراحت می شود. طول فاز رشد یا آناژن در مورد موهای سر حدود سه سال و فاز استراحت یا تلوژن سه ماه طول می کشد.
در مورد موهای سر حدود 85% موها در یک زمان در فاز آناژن و 15% در فاز تلوژن هستند. با شروع شدن مجدد فاز رشد در هر فولیکول، موی قبلی که در فاز استراحت می باشد از فولیکول می ریزد. لذا در طول روز بخصوص در زمان استحمام یا شانه کردن موها ممکن است فرد ریزش مو را تجربه کند که ریزش تعداد 100 تا 150 تار مو در روز طبیعی بوده و بدلیل روند رشد دوره ای موها می باشد. اما ریزش بیش از آن غیر طبیعی است و ضروری است فرد جهت بررسی نوع و علت آن به پزشک متخصص پوست مراجعه کند.
ریزش مو های سر یک اصطلاح کلی است و به طیف وسیعی از علل و بیماریهای مختلف که سبب ریزش مو می شوند اشاره می کند. در مراجعه فرد به پزشک با شرح حال و معاینه کلی و معاینه موهای سر تا حد زیادی می توان علت ریزش مو را تشخیص داد.
میزان و شدت ریزش مو، نوع ریزش مو (تکه ای یا منتشر)، مدت ریزش مو (حاد یا مزمن)، وحود یا عدم وجود اسکار یا جوشگاه و نیز التهاب در سر همگی در تشخیص نوع ریزش مو موثرند. گاه ضروری است بر اساس نظر پزشک آزمایشات خونی یا نمونه برداری از پوست سر یا موها نیز جهت تشخیص بعمل آید. بسیاری از بیماریهای داخلی یا مصرف بعضی داروها نیز می توانند سبب ریزش مو شوند.